2023 Temmuz’u ve Kriptonun Ajandası
Likidite Krizinin Dalgaları Devam Ediyor
Ağır bir likidite krizinin ardından birçok şirket battı, davalar ve şikayetler havada uçuştu. Maalesef bu süreçler halen güncel ve devam ediyor. Ancak FTX’in kurucusu SBF’nin davasını hızlandırmak için bir adım atıldı. Yabancı devlet çalışanına rüşvet verme ve çeşitli banka dolandırıcılığı suçlamaları gibi tam netlik kazanmamış veya Bahamalar ile iletişime geçmeyi zorunlu hale getiren suçlamalar ana davadan ayrıldı. Toplamda 13 suçlamanın 5 tanesi ayrı bir mahkeme sürecinde görülecek. Yani SBF’nin mahkemesinin daha hızlı yürümesi ve sonuçlanması beklenebilir.
3AC, krizin bir diğer başrol oyuncusuydu. Şirketi likide etmekle görevlendirilen Teneo, 3AC kurucularından son olarak 1.3 milyar USD talep etti. Ancak sürecin başından beri Teneo ile iletişim kurmayı reddeden Kyle Davis ve Su Zhu’nun bu talebe cevap vermesi beklenmiyor.
Davis ve Zhu, geçenlerde Dubai merkezli OPNX borsasını açmışlardı. Borsa için çıkılan fonlama turları başarısız olmuş olacak ki borsanın gelirlerinin bir kısmının 3AC’nin erken aşamadaki destekçilerine gönüllü olarak dağıtılacağını açıkladılar. Bu açıklama masum gözükebilir ama küçük bir detay var. 3AC’nin erken destekçileri ve halen bizi desteklemeye devam edenler şeklinde bir sınıflandırma yapıldı. Aslında borsaya destek istendiği oldukça bariz şekilde görülüyor.
Celsius, bünyesindeki kripto paraları BTC veya ETH’ye dönüştürmek için mahkemeden onay aldı. Ancak mevcut BTC ve ETH varlıklarına dokunamayacak. Yani BTC’lerini ETH’ye dönüştürme veya tam tersini yapma hakkı yok. Yaklaşık 600 milyon dolarlık varlığın zaten 417 milyonu BTC ve ETH’den oluşuyor. Geri kalan kısmın da 100 milyon dolar kadarı CEL token olduğu için aslında çok da büyük bir miktar kalmıyor ama mevcut piyasa şartlarında yine önemli. Kararın, BNB ve MATIC gibi menkul kıymet ilan edilen token'ların elden çıkartılması için alındığı söyleniyor.
BlockFi, iflas etmeden önce SEC’ye kayıt olmadığı için 100 milyon USD ceza almıştı. Bunu parça parça ödeyen şirket, iflastan sonra ödemeleri durdurdu ve geriye 30 milyon USD kadar bir borç kaldı. Alacaklıların daha çok geri ödeme alabilmesi için SEC’nin bu parayı almaktan feragat edebileceği konuşulmaya başlandı.
En büyük gelişmeyi en sona bırakmak istedim. Gemini ve Genesis arasındaki kriz, büyüyerek ana şirket DCG’ye kadar ulaştı. Genesis iflas yapılandırmasına girdikten sonra Gemini ile anlaşmaya varmış ve sürecin kısa sürede yola koyulacağına dair mesajlar verilmişti. Sonra bu anlaşma bozuldu ve Gemini, kendisine borçlu olunan tüm parayı geri ödemesi için 3 yapılandırma teklifini Twitter üzerinden sundu. Bu tekliflere son şans diyerek, kabul edilmemesi halinde doğrudan CEO Barry Silbert ve DCG’ye dava açacağını söyledi.
Bu teklifler kabul edilmedi ve dava 7 Temmuz Cuma günü açıldı. Burada dikkat edilmesi gereken konu, önceki problemde olduğu gibi konu Genesis ve Gemini arasında değil, artık doğrudan DCG ve Gemini arasında bir problem olarak bir üst seviyeye taşınmış oldu. Barry Silbert, tüm bu iflas süreci ve iş modelinin sorumlusu olarak, baş sorumlu olarak itham edildi. DCG, beklendiği üzere suçlamaları yaptığı açıklamayla reddetti ve Genesis’in yapılandırmasına odaklandıklarını söyledi. Davanın ne yöne doğru ilerleyeceği bilinmiyor ancak DCG’nin sahip olduğu Genesis, Grayscale, Coindesk gibi şirketler düşünüldüğünde, piyasada en yakından izlenilmesi gereken davalardan biri olduğu çok açık.
Regülasyonlar
Likidite krizinin etkileri sadece finansal değil, regülasyon alanını kapsayacak şekilde global bir etki yarattı. Tayland ve Singapur, ülkedeki kripto para borsalarının kredi-faiz iş modelini uygulamasını yasakladı. Staking hizmeti de bu modele dahil edildi. Yakın zamandaki tecrübelerimizi göz önüne getirirsek, bu ülkeleri pek de eleştirme hakkımız yok açıkçası.
Nevada’daki regülatör, Prime Trust şirketinin operasyonlarının sonlandırılmasını ve şirkete kayyum atanmasına hükmetti. Açıklamada, Prime Trust’ın bazı cüzdanlarına erişimi kaybettiği ve 85 milyon dolarlık yükümlülüklerine karşılık sadece 2.9 milyon dolarlık varlığa sahip oldukları belirtildi.
SEC, Blackrock’un BTC ETF başvurusundan sonra yağmur gibi gelen diğer başvurulardan ek açıklama talep ederek, mevcut başvuruları reddetti. Başvuruların tekrar güncellenip, yeniden yapılması bekleniyor.
Japonya, kar-zarar realizasyonu yapılmamış kripto para varlıklarından alınan vergiyi kaldırdı. Normalde, vergi bildirimi yaparken kripto paraları satmamış olsanız bile %30’luk vergiye dahil ediliyordu. Artık token'a sahip olmak vergiye tabii olmayacak. Bu hamlenin Web3 alanındaki girişimleri ülkeye çekmek için düzenlemeler yapan diğer uzak doğu ülkeleriyle makasın açılmaması için yapıldığı söylenebilir. Çünkü eski düzenleme, girişimlerin kendi ürettiği token'ları kendi cüzdanlarında tuttukları için bile cezalandırıyordu. Girişimlerin üstünden büyük bir yük kalkmış oldu.
Yeni Standartlar
Regülasyonlar aslında sadece merkezi kurumlardan olmuyor. Kripto para sektöründeki geliştiricilerin çıkarttıkları yeni token standartları, aslında bir nevi self-regülasyon, yani kendi kendimizi regüle ettiğimiz alanlar olarak tanımlanabilir.
Ethereum ağında tanıtılan ERC-7265 standardı, DeFi hack'lerinin çok sık olması nedeniyle geliştirilen bir tür acil durum düğmesi görevi görüyor. Hack sonrasında platformlarının hortumlanması, sürecin yönetilebilir olmamasına ve platformun mecburi iflasına sebep oluyordu. Bu standart, bir cüzdandan yüklü miktarda çıkış olduğunda diğer cüzdanların otomatikman kilitlenmesini sağlıyor. Böylelikle zararın kısıtlanması ve yönetilebilir bir yapıya kavuşturulması hedefleniyor.
Bir diğer standart BRC-69, Bitcoin ağına daha önce yüklenen modellemelerin ve altyapıların tekrar kullanılabilir olmasını sağlıyor. Biraz daha açarsak, daha önce Ordinals altyapısıyla bir NFT Bitcoin ağında piyasaya sürüldüyse, aynı altyapıyı yeni bir koleksiyon kullanırken tekrar bu kodları ağa yüklemesine gerek kalmıyor. Önceki çalışmaya bir nevi atıf yaparak, tasarruf sağlanabiliyor. Böylelikle hem ağın yoğunluğunun hem de projelerin masrafının azaltılması mümkün hale geliyor. Bu standardın yaygın olarak kullanılması halinde, birçok farklı altyapının ağa yüklendiği varsayıldığında, hayal bile edilemeyecek komplekslikteki platformların basit bir şekilde Bitcoin üzerinde çalışabileceği düşünülüyor.
Bir başka self-regülasyon Rocket Pool’dan geldi. Lido yöneticisinin, Rocket Pool’un parametrelerini kontrol eden mekanizmayı eleştirmesi, güncellemenin yapılmasına neden oldu. Parametrelerin pDAO adlı tek bir cüzdana bağlı bir yapıdan yönetildiği ve bu cüzdanın da multi-sig olmadığı yani tek bir şifrelemeye sahip olduğu, bu nedenle de saldırılara ve olası insan hatasına karşı korunmadığı söylendi. Bu tartışmalar sonucunda pDAO’nun merkeziyetsiz bir yapıda ve tam olarak on-chain bir işleyişe dönüştürülmesine karar verildi.
Entegrasyon
Blackrock CEO Larry Fink, Fox yayınında BTC’yi dijital altın olarak tanımlayıp kripto para dostu açıklamalar yaptı. Aynı kişi daha önce BTC’yi bir para aklama endeksi olarak gördüğünü söylemişti. Başına taş düşmediyse eğer Fink de sonunda doğru şekilde bilgilendirilmiş.
Blackrock sonrasında VanEck, WisdomTree, Valkyrie, Invesco ve Fidelity şirketleri ETF başvurularını yineledi. Bu başvuruların hepsinde, altyapı hizmet sağlayıcısı Coinbase olarak gösterildi. Bir nevi Wall Street’in Coinbase’e desteğini göstermesi olarak yorumlanan bu gelişmeler, borsanın hisselerinin yükselmesine neden oldu. SEC’ye karşı böyle bir duruşun sergilenmiş olması şaşırtıcı.
Bir başka Wall Street devi JPMorgan, kendisine ait JPM coin'in işletildiği kendisine ait blockchain ağını, artık Avrupa’daki müşterilerine de sunmaya başladı. Şu ana kadar 300 milyar dolarlık işlemin yapıldığı ağın ilk Avrupalı müşterisi Siemens oldu.
İsviçre, ülkedeki SIX borsası üzerinden CBDC’nin kullanıma alınacağını, buradan ihraç edileceğini söyledi. Avrupa’da CBDC’nin kanlı canlı ilk testlerini İsviçre’den göreceğiz gibi duruyor. CBDC’nin ilk aşamada sadece yüklü miktardaki işlemler için kullanılacağını, halkın kullanımına açılmayacağı belirtildi.
Christine Lagarde, Avrupa MB’nin Ekim ayında CBDC ile ilgili net kararını verebileceğini söyledi. Çeşitli araştırmalar olmasına rağmen, banka halen daha net bir karara varmış değil. Lagarde, kripto paralara şüpheli yaklaşsa da CBDC çıkartılmasını destekliyor. Euro’nun gelecekteki bağımsızlığının garanti altına alınması için CBDC’yi desteklediğini daha önce açıklamıştı.
Uluslararası bankacılık regülatörü BIS, Fransa, Singapur ve İsviçre merkez bankalarıyla birlikte Ethereum ağında Curve platformunun AMM altyapısını kullanarak bir CBDC testi yürüttü. Büyük çaplı işlemler için CBDC’nin test edildiği projede, DeFi platformunun kullanılmış olması, piyasanın kısa sürede başardıklarını göstermesi açısından çok önemli.
IMF, Latin Amerika'daki CBDC ve kripto para ilgisine dair yayınladığı yazıda, kripto paraları yasaklamanın pek efektif bir yol olmadığı, bunun yerine talebin doğru yönlendirilmesinin efektif olabileceğini belirtti. Yani IMF de sonunda bunun teknolojik bir inovasyon olduğunu ve engellenmesinin mantıksızlığını kabullendi.
Hong Kong bankası HSBC, ülkedeki kripto para entegrasyonu neticesinde yumuşak bir geçiş gerçekleştiriyor. Hong Kong borsasında listeli olan BTC ve ETH bazlı ürünler, artık HSBC üzerinden alınıp satılabilecek.
Ayrıca Hong Kong, web3 tanıtımı için özel bir tanıtım ekibi kurduğunu, hem özel hem de kamudan isimlerin ekip içerisinde olduğunu duyurdu.
Zincirler arası varlık transferi hizmeti veren TOKI ile Japonya’nın en büyük bankası Mitsubishi UFJ Trust and Banking (MUFG)’ye ait olan Progmat, token basım platformu Noble ile işbirliğine vardılar. Projenin amacı, Japonya’daki bankaların ve regüle finans şirketlerinin kendi stabil paralarını çıkartabilecekleri bir altyapı hazırlamak.
Yeni Problemler
Zincirler arası varlık transferi hizmeti veren Multichain platformu 126 milyon USD hack'lendi. Platform faaliyetlerini durdurduğunu açıkladı. Platformda halen 1.2 milyar USD kadar bir varlık bulunuyor.
Popüler NFT koleksiyonlardan Azuki, Azuki Elementals adında yeni bir koleksiyon çıkarttı. İlk başta büyük bir başarıyla tüm koleksiyon kısa sürede satıldı ve 38 milyon USD gelir elde edildi. Ancak Azuki’ye yüklü yatırım yapmış olan 74 yatırımcı toplanarak bir DAO oluşturdular ve yeni koleksiyonun ilkine çok benzediğini söyleyerek isyan ettiler. Çünkü böylelikle bir nevi ilk koleksiyon kopyalanarak dolandırıcılık yapılmış oluyordu. Elde edilen 38 milyon doların, Azuki NFT tutanlara dağıtılmasını talep ettiler. Bu girişim krize neden olurken, yeni çıkan Elementals koleksiyonunun fiyatı hızla dibe çakıldı.
Olaylar bununla da sınırlı kalmadı. 74 yatırımcının kurduğu DAO, bir hacker tarafından hack'lenerek DAO’ya ait cüzdandan 35 adet ETH çalmayı başardı.
Kraken’in kurucusu Jesse Powell’in evi FBI tarafından arandı ve tüm elektronik cihazlara, incelenmek üzere el konuldu. Powell’in bir sanat girişimini hack'lediğinden şüpheleniliyor. Powell, Kraken’in CEO’luğunu bırakmasına rağmen, halen borsanın yönetim kurulunda yer alıyor.
Oyun devi Sega, web3 oyunu geliştirmek için girişimlerini durdurduğunu açıkladı. Ubisoft yeni web3 oyununu duyururken Sega’dan böyle bir açıklama gelmesi üzücü oldu. Ancak asıl problem burada Sega’nın hamlesi değil, açıklamada belirtilen, web3 oyunlarının sıkıcı olması ve sıkıcı bir oyun yaratmanın anlamsız olmasıydı. Gerçekten de web3 oyunları, mevcut oyunlarla kıyaslandığında çok basit kalıyor. Şu anki durumda bu eleştiri gerçekçi olarak kabul edilebilir. Ancak gelişmiş oyun üretmek için kurulan birçok proje var. Bu oyunların yapılmasının uzun süre aldığı düşünülürse, mevcut problemin uzun vadeli olmayacağını tahmin ediyorum.
KRIPTOKRAL.COM GÜNCEL HABERLER | Yatırım Tavsiyesi Değildir.
