Sui, akıllı sözleşmelerin yürütme sürelerindeki gecikmeyi azaltmayı ve yüksek işlem kapasitesi sağlayarak merkezi olmayan uygulamaların sorunsuz bir biçimde çalışmasını hedefleyen bir blok zinciri projesidir. Birinci katman blok zinciri olan Sui, Ethereum’un da altında yatan Proof-of-Stake (PoS) mekanizmasına dayalı olarak tasarlandı.
Sui ekibi, mevcut blok zincirlerinin sınırlı işlem kapasitelerinin tıkanıklıklara yol açtığını ve yüksek maliyetler ile yüksek gecikme sürelerine neden olduğunu savunuyor. Ekip, oluşan bu durumun kullanıcılara kötü Web3 deneyimleri yaşattığını ileri sürüyor. Bu bağlamda proje, paralel yürütme sistemi, işlem ücreti mekanizması ve fikir birliği sistemiyle hızlı, güvenilir ve kullanıcı deneyimini iyileştiren bir hizmet sağlamayı vadediyor.
Geçtiğimiz aylarda yaşanan Arbitrum airdrop’u ile popülerliğini daha da arttırmış olan Sui, Nisan ayında kendi token’ı olan SUI’yi topluluğun doğrudan airdrop beklentisinin aksine ön satış yaparak piyasalara sürmeye karar verdi. Bu karar, topluluk tarafından tepki alırken 1 Şubat 2022 tarihinden önce Sui’nin Discord sunucularına katılan kullanıcılara söz konusu token’ı 0.03 dolardan alma şansı verildi. Böylece, ilk kullanıcılara ayrıcalık tanımış oldu ve yaşanan tartışmalar bir nebze azaltıldı.
Sui’nin kurucu isimleri Meta’dan
Mysten Labs’ın CEO pozisyonunu üstlenen Evan Cheng, Sam Blackshear (CTO) ve Adeniyi Abiodun (CPO) Meta’da kıdemli yöneticiler olarak çalışma fırsatını yakalamışlardır. Mysten Labs tarafından geliştirilen Sui, B serisi yatırım turundan toplam 2 milyar dolar değerleme ile 300 milyon dolarlık fon sağladı. Yatırımcılar arasında Binance Labs, a16z, Coinbase Ventures, iflasını veren FTX’in yatırım şirketi FTX Ventures gibi şirketler bulunmuştu.
Sui’nin diğer blok zincirlerden farkları nedir?
Move dili
Sui, Rust tabanlı bir bytecode dili olan Move’u kullanmaktadır. Bu dil aslen Meta şirketinin durdurulmuş blok zincir programı olan “Diem” için tasarlanmıştır. Sui’nin Move’u, ölçeklenebilir, düşük maliyetli ve güncellenebilir başka bir blok zincir olan Aptos’un kullandığı Move dilinin güncellenmiş halidir. Bu dil çift harcamayı engelleme ve Sui’nin en güvenilir ağlardan biri yapmak için tasarlanmış olup mevcut Solidity gibi programlama dillerinin eksikliklerini gidermek için kodlanmıştır.
Paralel yürütme
Sui’nin temel farklılıklarından bir tanesi, ağda gerçekleşecek olan işlemlerin paralel şekilde gerçekleşmesine olanak tanıyarak ağın kaynaklarının daha iyi kullanılmasını sağlamasıdır. Diğer blok zincirlerini incelediğimizde ağın işlemleri teker taker sıraya alıp daha sonrasında işlediğini görürüz. Bu tekil işlemler, ağdaki trafiği artırıp işlemlerin gerçekleşme süresinin uzamasına neden olur. Sui’de ise işlemler tekil olarak değil paralel olarak işlenir, böylece birden fazla işlemi aynı anda gerçekleştirme imkanını kullanıcılarına sunar. Ethereum ağı, saniyede 15 işlem gerçekleştirilirken, “Paralel Yürütme” sayesinde Sui, testlerde saniyede 120 bin işlem gerçekleştirmiştir. Diğer blok zincirlerinin saniyedeki işlem sayısını geçmenin yanında Sui, bankacılık hizmeti sunan Visa’dan da saniyede 5 kat daha fazla işlem gerçekleştirilebilmektedir.
İşlem ücreti
Diğer blok zincir ağlarına baktığımızda ağdaki işlem yoğunluğunun artması ile işlem ücretinde artışlar, ağda yavaşlamalar görülürken Sui, gaz fiyatlandırma mekanizması ile kullanıcılarına düşük ve öngörülebilir işlem ücretleri sunar. Bu sistemde Sui ağında bulunan doğrulayıcılar işlem kapasitesindeki artışla orantılı büyür ve böylece ağın yoğun kullanıldığı süreçte bile düşük işlem ücretleri oluşturur. Bu özelliği ile Sui, geniş bant internetin Web2 için yaptığını Web3 için başarabileceğini iddia ediyor.
Blok zincirleri adına büyük önem taşıyan işlem ücretlerinin artışı, kullanıcılara zor durumlar yaşatabilmektedir. Ethereum kurucu ortağı Vitalik Buterin de yakın zaman önce yaptığı açıklamada, “Bir sonraki boğa koşusundan önce ölçeklendirmeyi düzeltmezsek, insanlar 500 dolar işlem ücreti ödemek zorunda kalacaklar” demiş, bu sözleriyle ölçeklenebilirlik ve yüksek işlem ücretleri konusundaki tedirginliğini dile getirmişti.
KRIPTOKRAL.COM GÜNCEL HABERLER | Yatırım Tavsiyesi Değildir.
