KRIPTO FENOMENLERİN YENİ KRIPTO YASASI KARŞINDAKİ HUKUKİ DURUMU

Kripto varlık ekosistemi, son yıllarda hızla büyüyen ve gelişen bir alan olarak dünya genelinde yatırımcıların ve regülatörlerin ilgisini çekmektedir.

Türkiye'de de bu alanda önemli adımlar atılmış olup 26 Haziran 2024 itibari ile 6362 
sayılı Sermaye Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi (“Kripto 
Varlık Alım Satım Yasası”) TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilerek yasalaşmıştır.

Bu makalede, yeni kripto varlık alım satım yasasının getirdiği düzenlemeler 
çerçevesinde kripto fenomenlerin hukuki durumu ele alınacak ve bu fenomenlerin yatırım 
tavsiyesi verme ve bilgi paylaşma konusundaki sorumlulukları değerlendirilecektir.

Yasanın öne çıkan maddeleri şu şekildedir:

Kripto varlıkların tanımını hizmet sağlayıcıların izin süreçlerini ve faaliyetlerini, 
müşteri varlık yönetimini, internet üzerinden izinsiz faaliyetlerin engellenmesini ve 
hukuka aykırı faaliyetlere karşı alınacak tedbirleri kapsamaktadır. Yasada, kripto 
varlıkların elektronik ortamda izlenmesi için SPK'nın belirlediği esaslar, SPK’nın 
ikincil düzenlemelerle (Yönetmelik ve/veya tebliğ) belirleyeceği Kripto varlık hizmet 
sağlayıcılarının kuruluşu ve faaliyetleri için gerekli izinler, müşterilerle yapılacak 
sözleşmelerin düzenlenmesi, müşteri nakitlerinin hizmet sağlayıcının nakitlerinden ayrı 
izlenmesi ve sorumlulukları gibi detaylar bulunmaktadır.

Ayrıca, kripto varlık hizmet sağlayıcılarının Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği’ne 
üye olması zorunluluğu getirilmiştir. SPK, izinsiz sermaye piyasası faaliyetlerini 
engellemek için internet sitesine erişim engelleme kararları alabilir ve ayrıca hukuka 
aykırı faaliyetler için uygulanacak tedbirler de belirlenmiştir. Kripto varlık hizmet 
sağlayıcılarının denetimi ve yaptırımları, SPK tarafından belirlenmiş olup, piyasa 
bozucu eylemler ve bilgi suistimali gibi durumlarda gerekli tedbirler alınacaktır.

Yasada ayrıca cezai yaptırımlar da belirlenmiştir. İzinsiz kripto varlık hizmet 
sağlayıcılığı yapanlara hapis ve adli para cezaları öngörülmüştür. Zimmet suçları için 
ağır cezalar belirlenmiş olup, şahsi iflas kararları verilebilecektir. Kripto varlık 
platformlarının yıllık gelirlerinin belirli bir yüzdesini SPK ve TÜBİTAK’a ödemesi 
gerekmektedir. Mevcut hizmet sağlayıcılar, belirlenen süre içinde SPK’ya başvurmalı 
veya faaliyetlerini sonlandırmalıdır. Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girecek ve 
hükümler Cumhurbaşkanı tarafından yürütülecektir.

SPK’nın diğer mevzuatlarında yer alan ve bundan sonra gündemi oldukça meşgul edecek 
diğer önemli başlıklar şunlar olacak:

Kural olarak; SPK lisansı olmadan yatırım danışmanlığı niteliğinde tavsiye vermek veya 
kripto varlıklarla ilgili bilgi paylaşmak yasaklanacaktır. İzinsiz yatırım danışmanlığı 
kapsamında tavsiye veren kişilere 3 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ve yüksek 
miktarlarda para cezası uygulanabilecektir

Kanun metninde yatırım danışmanlığı izin kapsamına alınmış olup, madde 4 bu konunda 
kurulun esasları belirteceğine yer verilmiş. Ancak münhasır yatırım tavsiyesine ilişkin 
bir düzenlemeye kanunda yer verilmemiştir. Bu durumda kanunda 35/B 8’ olarak yer alacak.
“Kripto varlıklara yönelik yatırım danışmanlığı ve portföy yöneticiliği yapılmasına 
ilişkin usul ve esaslar Kurulca belirlenir.’’

YATIRIM DANIŞMANLIĞI VE YATIRIM TAVSİYESİ ARASINDAKİ FARKLAR

Yatırım Danışmanlığı

Belirli bir kişi veya gruba yönelik olarak sermaye piyasası araçları hakkında, 
yatırımcı talebi doğrultusunda veya talep olmaksızın yönlendirici nitelikte yorum ve 
tavsiyeler sunulmasıdır. Kanun’un 37/1/d bendi kapsamında yatırım danışmanlığı bir 
yatırım hizmeti ve faaliyeti olarak değerlendirilir.

1. • SPK tarafından verilen lisansa tabidir.

   • İzinsiz yapılması durumunda, Sermaye Piyasası Kanunu’nun 109/2. maddesi 
     uyarınca cezai yaptırımlar söz konusudur.

   • Amaç: Yatırımcıların finansal hedeflerine ulaşmaları için kişiye özel 
     stratejiler geliştirmek.

   • İçerik: Bireysel yatırımcılara veya benzer mali duruma sahip gruplara 
     özelleştirilmiş tavsiyeler içerir.

   • Cezai Yaptırım: İzinsiz faaliyetlerde, idari para cezası ve hapis cezası 
     öngörülür.

Faaliyetin Uygulanmasına ilişkin Hukuki Dayanak: Yatırım Hizmetleri Ve Faaliyetleri 
İle Yan Hizmetlere İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ (III-37.1)

Tebliğin 45/1. maddesi, bu faaliyeti yetkili yatırım kuruluşlarının belirli bir kişiye 
yönelik sunduğu tavsiyeler olarak tanımlar.

*Yatırım danışmanlığı sunan kuruluşlar, belirli ilkelere uymak zorundadır.

Yatırım Tavsiyesi

1. • Genel yatırım tavsiyesi, belli bir kişiye yönelik olmaksızın, sermaye 
     piyasası araçlarının mevcut veya gelecekteki değerlerine ilişkin yorum ve 
     strateji önerileri sunulmasıdır.

   • Kanun’un 38/1/c bendi altında yan hizmet olarak sınıflandırılır.

   • İzinsiz yapılabilir, yan hizmet kapsamında değerlendirilir (Kanun’un 39/2. 
     fıkrası).

   • Amaç: Geniş kitlelere yönelik genel bilgiler ve analizler sunmak.

   • İçerik: Piyasa analizleri, strateji önerileri ve ekonomik yorumlar.

   • Kapsam: Belirli bir yatırım aracı veya ihraççıya yönelik değil, genel piyasa 
     bilgisi sağlar.

Faaliyetin Uygulanmasına İlişkin Hukuki Dayanak: Yatırım Hizmetleri Ve Faaliyetleri 
İle Yan Hizmetlere İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ (III-37.1)

1. • Tebliğin 73. maddesi, genel yatırım tavsiyelerini sermaye piyasası araçları 
     hakkında hazırlanan, belli bir kişiye yönelik olmayan bilgi sunumu olarak 
     tanımlar.

   • Tebliğde, yatırım tavsiyeleri sunulurken uyulması gereken ilkeler ve esaslar 
     detaylı şekilde belirtilmiştir (Madde 78 ve 79).

Karşılaştırma Tablosu

• Yatırım Danışmanlığı: Sunulan tavsiyelerin objektif, doğru ve yanıltıcı olmaması, 
  yatırımcıları yanıltıcı bilgiden korumak amacıyla belirli kurallar çerçevesinde 
  gerçekleştirilir.

• Yatırım Tavsiyesi: Yatırımcıları yanlış yönlendirmemek adına güvenilir 
  kaynaklardan alınan bilgilerin kullanılması ve sunulan tavsiyelerin doğruluğuna 
  dikkat edilmesi gerekir.

Örnek Uyarı Notu

Genel yatırım tavsiyeleri sunulurken, yatırım danışmanlığı kapsamında olmadığını 
belirtmek için şu uyarı notu kullanılabilir:

"Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında 
değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk 
ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum 
ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri 
tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere 
dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir."

SPK’nın Lisanssız Yatırım Danışmanlığına İlişkin Maddeleri ve Cezai Yaptırımlar

Sermaye Piyasası Kanunu Madde 39

• Yatırım Danışmanlığı Faaliyeti: Yatırım danışmanlığı faaliyetinde bulunmak, SPK 
  tarafından verilen lisansa tabidir. Bu lisans olmadan yatırım danışmanlığı 
  faaliyetinde bulunmak yasaktır.

• Cezai Yaptırım: Lisanssız yatırım danışmanlığı faaliyetinde bulunan kişiler, hem 
  idari para cezalarına hem de hapis cezalarına maruz kalabilir.

Sermaye Piyasası Kanunu Madde 107

• Yanıltıcı Bilgi Verme: Sermaye piyasası araçlarının fiyatlarını, değerini veya 
  yatırımcı kararlarını etkileyebilecek yanlış veya yanıltıcı bilgi vermek yasaktır.

• Cezai Yaptırım: Yanıltıcı bilgi veren kişiler, 100.000 TL'den 500.000 TL'ye kadar 
  idari para cezası ile cezalandırılabilir. Ayrıca, bu tür eylemler hapis cezası 
  ile de sonuçlanabilir.

Sermaye Piyasası Kanunu Madde 104 ve 109

• İdari Para Cezaları: Piyasa Bozu Eylemler kapsamında idari para cezası 2024 yılı 
  için 246.511-6.168.483 TL arasıdır.

• Hapis Cezası: Lisanssız yatırım danışmanlığı yapan kişiler, 3 yıldan 5 yıla kadar 
  hapis cezası ile karşı karşıya kalabilir. Yanıltıcı bilgi veren kişiler de aynı 
  şekilde hapis cezası alabilir. 

KRIPTO FENOMENLERİN DURUMU VE HUKUKİ DEĞERLENDİRMESİ

Her ne kadar kanunda özel olarak yatırım tavsiyesi konusuna yer verişmemiş ise de 
mevcut SPK kuralları nezdinde kripto fenomenlerinin durumu aşağıdaki örneklemelerle 
gelecek düzenlemelerin olmasını bekliyoruz.

Kripto fenomenler, sosyal medya platformlarında yaptıkları paylaşımlar ve verdikleri 
yatırım tavsiyeleri ile geniş bir takipçi kitlesine sahiptir. Ancak, yeni kripto 
yasası kapsamında bu tür faaliyetler sıkı bir denetime tabi tutulması öngörülmektedir.

• Yatırım Tavsiyesi Veren Fenomenler: Kripto fenomenlerin, yatırım tavsiyesi 
  niteliğinde paylaşımlar yapması SPK lisansı gerektirebilir. Lisanssız olarak 
  yapılan bu tür paylaşımlar, ciddi cezai yaptırımlarla karşı karşıya kalabilir. 
  Örneğin, bir fenomenin belirli bir kripto parayı almayı tavsiye etmesi veya bu 
  kripto paranın değerinin artacağını iddia etmesi yasak kapsamında 
  değerlendirilebilir.

• Bilgi Paylaşımı ve Grafik Analizleri: Bu durumda Kripto fenomenlerin, kripto 
  paralarla ilgili bilgi ve grafik paylaşımı yaparken dikkatli olmaları 
  gerekecektir. Yalnızca bilgi amaçlı ve yatırım tavsiyesi niteliği taşımayan 
  paylaşımlar yapılabilir. Ancak, bu paylaşımların yanıltıcı olmaması ve 
  yatırımcıları yanlış yönlendirmemesi önemlidir.

Örnek Durumlar ve Yasal Değerlendirme

• Örnek 1: Bir kripto fenomeni, sosyal medya hesabında belirli bir kripto paranın 
  grafiğini paylaşarak, bu paranın değerinin artacağını öngördüğünü belirtiyor. Bu 
  paylaşım, yatırım tavsiyesi niteliği taşıdığı için SPK lisansı olmadan yapılamaz 
  ve hukuki yaptırımlarla karşı karşıya kalınabilir.

• Örnek 2: Başka bir kripto fenomeni, sadece kripto paraların geçmiş 
  performanslarına dair bilgi veriyor ve gelecekteki performansları hakkında 
  herhangi bir öngörüde bulunmuyor. Bu tür paylaşımlar, yatırım tavsiyesi 
  niteliği taşımadığı sürece yasal olarak yapılabilir.

Örneklerle Yaptırımları Değerlendirme: 

• Örnek 1: Bir kripto fenomeni, SPK lisansı olmadan sosyal medya üzerinden yatırım 
  tavsiyeleri veriyor ve özelde bire bire yatırımcılara danışmanlığı yapıyor. Bu 
  kişi, lisanssız faaliyet gösterdiği için kadar on bin güne kadar adli para 
  cezası ve 5 yıla kadar hapis cezası alabilir.

• Örnek 2: Bir başka fenomen, yanıltıcı bilgi vererek sosyal medya üzerinden 
  belirli bir kripto paranın değerinin artacağını öngörüyor. Bu kişi, yanıltıcı 
  bilgi verdiği için 6.168.483 TL'ye kadar idari para cezası alabilir.

• Kombine Örnek: Bir fenomen, hem lisanssız yatırım danışmanlığı yapıyor  hem de 
  yanıltıcı bilgi yayıyor. Bu kişiye piyasa bozucu eylemler kapsamında yukarıda 
  belirtilen miktara kadar idari para cezası ve lisansız faaliyetten dolaylı SPK 
  tarafında Cumhuriyet savcılığına suç duyurusunda bulunulur. Bu örnekler mevcut 
  SPK lisansı olmayanlara uygulanan yaptırımlar üzerinden değerlendirilmiştir.

 Kim Kardashian Örneği

Ünlü isimler de kripto para reklamları yaparken dikkatli olmalı. Kim Kardashian, 
sosyal medyada bir token reklamı yaparken gerekli açıklamaları yapmadığı için ABD 
Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) tarafından cezalandırıldı. Kardashian, 
2021'de Instagram hesabında EthereumMax adlı bir token'ın tanıtımını yaptı ve bunun 
için 250.000 dolar ödeme aldı. Ancak, bu tanıtımda ödemenin reklam olduğunu yeterince 
açıkça belirtmediği için 1.26 milyon dolar para cezası ödemek zorunda kaldı. Kim 
Kardashian örneği, sadece ünlüler değil, aynı zamanda sosyal medya fenomenleri için 
de bir uyarı niteliğindedir. Kripto varlıklarla ilgili bilgi paylaşımı ve reklam 
yaparken yasalara uygun hareket etmeyenler, ciddi cezalarla karşılaşabilirler. Bu 
nedenle, kripto varlık tanıtımı yapan herkesin yeni yasal düzenlemeleri dikkatle 
incelemesi ve bu kurallara uygun davranması gerekmektedir.

Her ne kadar bu örnek Amerika’da yaşansa da SPK tarafından da mevcut düzenlemeler de 
bu yönde yaptırımları gündeme getirecektir. Yeni kripto yasası ile SPK’nın denetimine 
tabi olunacağından; yatırım tavsiyesi ve bilgi paylaşımı konusunda daha sıkı 
düzenlemelerle yatırımcı karşı karşıya kalacaktır. Başta kripto fenomenlerin bu 
kurallara uymaları ve lisanssız faaliyetlerden kaçınmaları büyük önem taşımaktadır.

Sonuç olarak, yeni kripto yasası, kripto fenomenlerin paylaşımlarını dikkatli bir 
şekilde yapmalarını gerektirecektir. SPK’nın daha sonra detaylıca yayınlayacağı 
mevzuatlar gereği; Yatırım tavsiyesi niteliği taşıyan paylaşımlar lisanssız yapılıp 
yapılamayacağı, lisans varsa bile mevzuata uygun hareket edilmesi durumunda yasadışı 
faaliyetler ciddi cezai yaptırımlara tabi tutulabilir. 

Kripto fenomenlerin, yeni yasa sürecine hazırlıklı olmalarını, yasa kapsamında 
belirlenen kurallara uymaları ve paylaşımlarını bu çerçevede yapmaları büyük önem 
taşımaktadır.

Yazarlar

Sima Baktaş

KAYNAK

Instagram
KRIPTOKRAL.COM GÜNCEL HABERLER | Yatırım Tavsiyesi Değildir.